Aktualności Instytutu Podstaw Informatyki PAN

Podczas konferencji „Przełomowe technologie teleinformatyczne” – zaplanowanej na 11 maja w godz. 9:30-14:30 w CN Kopernik – zostaną zaprezentowane najważniejsze aspekty technologiczne, które będą miały wpływ na naszą przyszłość w aspekcie gospodarczym, geopolitycznym i społecznym. Wybitni naukowcy, przedstawiciele firm i instytucji państwowych omówią kwestie związane z nowoczesnymi metodami wytwarzania oprogramowania, kryptografią kwantową, bezpieczeństwem usług chmurowych oraz Internetem rzeczy i sieciami 5G w standardzie Open RAN. Udziału w konferencji organizowanej z okazji Światowego Dnia Społeczeństwa Informacyjnego jest bezpłatny (konieczna jest wcześniejsza rejestracja przez formularz dostępny na stronie https://sdsi.pl/konferencja/#rejestracja).

Rozwój najnowszych trendów – Internetu rzeczy (IoT), Internetu zachowań (IoB), sztucznej inteligencji (AI) czy też rozproszonych mechanizmów przetwarzania (DC) – staje się możliwy jedynie przy odpowiednim wsparciu inżynierii oprogramowania. Dlatego na początku konferencji zostaną zaprezentowane metody i techniki tworzenia nowoczesnego oprogramowania oraz niezbędne do tego kompetencje, bardzo poszukiwane na dzisiejszym rynku pracy.
Zastosowanie Internetu rzeczy – do produkcji przemysłowej, ale także do zarządzania przestrzenią publiczną – zostaną zgłębione w ramach osobnego bloku konferencyjnego. Kluczowe z punktów widzenia szerokiej implementacji tych systemów jest zapewnienie efektywnej i bezpiecznej komunikacji pomiędzy nimi.
Dwa pozostałe bloki tematyczne dotyczyć będą niezmiernie istotnych – z punktu widzenia geopolityki, ale także strategii firm – kwestii bezpieczeństwa. Omówione zostaną aspekty cyberbezpieczeństwa w coraz bardziej popularnych usługach chmurowych. Zostaną także przedstawione szanse i zagrożenia, które niesie kryptografia kwantowa – wykorzystywana zarówno do tworzenia zabezpieczeń, jak i ich łamania.

Instytut Podstaw Informatyki Polskiej Akademii Nauk objął Patronatem Instytucjonalnym obchody Światowego Dnia Społeczeństwa Informacyjnego, których kulminacyjnym punktem będzie konferencja „Przełomowe technologie teleinformatyczne”.

Artykuł "Coordination of Unlike Grammatical Cases (and Unlike Categories)" autorstwa prof. Adama Przepiórkowskiego z Zespołu Inżynierii Lingwistycznej został przyjęty do publikacji w Language, najbardziej prestiżowym czasopiśmie lingwistycznym.

Artykuł – oparty przede wszystkim na danych z języka polskiego – pokazuje, że w konstrukcjach współrzędnie złożonych („Bart i Lisa”, „pracuje w elektrowni lub siedzi w barze”) poszczególne człony nie muszą mieć ani tej samej kategorii składniowej (rzeczownik, przymiotnik itd.; por. „w Springfield lub gdzieś indziej” – koordynacja frazy przyimkowej i przysłówkowej), ani tego samego przypadka gramatycznego (mianownik, biernik itd.; por. „późnym wieczorem lub następnego poranka” – koordynacja narzędnika i dopełniacza). Artykuł pokazuje także, jakie mechanizmy teoretyczne pozwalają modelować taką koordynację niejednorodną w czterech ważnych teoriach lingwistycznych: Lexical Functional Grammar, Categorial Grammar, Head-driven Phrase Structure Grammar oraz Minimalist Program.

Artykuł ukaże się w Language w numerze grudniowym 2022 lub marcowym 2023 roku. Obecnie dostepny jest pod adresem https://ling.auf.net/lingbuzz/006492.

W 2021 r. obchodzimy 60-lecie powstania naszego Instytutu. Początkowo, od 1961 r. nosił nazwę Centrum Obliczeniowego Polskiej Akademii Nauk. W 1976 r. CO PAN zostało przekształcone w Instytut Podstaw Informatyki PAN. W bieżącym roku przypada 45-lecie powołania IPI PAN.

Wybitni badacze z CO PAN / IPI PAN położyli podwaliny pod rozwój polskiej informatyki teoretycznej. W chwili powstania IPI PAN jego najważniejszymi badaczami byli: Leon Łukaszewicz, Antoni Mazurkiewicz, Zdzisław Pawlak i Józef Winkowski (współtwórcy maszyny XYZ) oraz Romuald Marczyński (pomysłodawca i główny twórca maszyn EMAL i EMAL-2).

Obecnie IPI PAN zatrudnia 48 pracowników naukowych i realizuje wiele znaczących projektów z zakresu podstaw informatyki i teorii informacji.Zainteresowania Instytutu dotyczą głównie badań podstawowych, ale również oprogramowania do zastosowań intra- i interdyscyplinarnych. Efekty naszych badań i prac rozwojowych obejmują między innymi:

• Narzędzie programistyczne MCFS-ID (Monte Carlo Feature Selection and Interdependency Discovery) użyteczne w tej dziedzinie Bioinformatyki,
• Narodowy Korpus Języka Polskiego (NKJP) zawierający 1,5 miliarda słów,
• Narzędzie Korpusomat do samodzielnego tworzenia elektronicznych korpusów tekstów,
• Platformę do ujednoznacznienia znaczenia słów oraz specjalne narzędzia dla lingwistyki korpusowej,
• Semantyczną wyszukiwarkę dla polskiego Internetu (NEKST - Narzędzia EKsploracji Semantycznej Tekstów), istotnie wykorzystaną przy tworzeniu i utrzymaniu systemów antyplagiatowych, w tym Jednolitego Systemu Antyplagiatowego JSA,
• Narzędzie VerICS do weryfikowania systemów wieloagentowych i czasu rzeczywistego,
• Narzędzie PlanICS do automatycznej kompozycji usług sieciowych,
• Protokoły głosowania weryfikowalne przez użytkownika,
• Model zapobiegania przymuszaniu podczas głosowania elektronicznego.

Wśród badań teoretycznych dotyczących podstaw informatyki i teorii informacji, za największe spośród osiągnięć naszych pracowników w ciągu ostatniej dekady uważamy prace dra hab. Łukasza Dębowskiego na temat modeli produkcji języka, inspirowane teorią informacji i kodowania. Ostatnio ukazała się monografia "Information Theory Meets Power Laws: Stochastic Processes and Language Models", wydana w John Wiley & Sons

Instytut ma prawo nadawać stopnie naukowe w naukach inżynieryjno-technicznych w dyscyplinie informatyka techniczna i telekomunikacja oraz w naukach ścisłych i przyrodniczych w dyscyplinie informatyka.

Z materiałami archiwalnymi na temat Centrum Obliczeniowego i Instytutu Podstaw Informatyki (prace naukowe, fotografia, czasopisma) można zapoznać się na stronie naszej biblioteki cyfrowej oraz w zakładce Historia Instytutu.

Dyrektor: Prof. dr hab. inż. Wojciech Penczek
Przewodniczący Rady Naukowej: Prof. dr hab. inż. Krzysztof Malinowski